Visietekst

2/25/2020

Eikenberg is een woongemeenschap in wording die zich baseert op de filosofie en de grondbeginselen van cohousing. Eigen aan cohousen is het goede nabuurschap, als alternatief voor de huidige klassieke buurten waar sociale contacten vaak al te beperkt zijn en vereenzaming om de hoek loert.
Om onze woongemeenschap vorm te geven wil Cohousing Eikenberg een doorgedreven ecologisch en sociaal-inclusief project uitbouwen: zorg dragen voor mens en natuur.
Dit is ons kader.
We sluiten daarbij ook aan bij de nieuwe doelstellingen voor een duurzame ontwikkeling (=SDG) van de wereld tot 2030 die de VN in september 2015 vastlegde en die de 8 VN-Millenniumdoelstellingen 2000-2015 vervangen:
SDG 3 : Verzeker een gezond leven en bevorder welzijn voor iedereen op elke leeftijd
SDG 7 : Verzeker toegang tot betaalbare, betrouwbare, duurzame en moderne energie
voor iedereen
SDG 9 : Bouw veerkrachtige infrastructuur en stimuleer innovatie
SDG 11: Maak steden inclusief, veilig, veerkrachtig en duurzaam
SDG 12: Verzeker duurzame consumptie
SDG 13: Neem dringend actie om de klimaatverandering en zijn impact te bestrijden
SDG 15: Stop de verarming van de bodem en keer ze om, stop het verlies van biodiversiteit.

Ecologische keuzes

Europa verplicht de lidstaten en regio’s om alles in het werk te stellen om tegen 1/1/2021 nog enkel “(nearly) Zero Energy Buildings” te bouwen. Door nu al energieneutraal te bouwen anticiperen we op de komende wettelijke verplichtingen. Bovendien zijn energieneutrale woningen toekomstbestendig en behouden ze langer hun waarde.

Passief bouwen en energieneutraal
In cohousing Eikenberg komen er 18 wooneenheden en een gemeenschappelijk paviljoen die samen 1/4 van de totale oppervlakte (4.100m²) beslaan.
De inplanting van de gebouwen gebeurt rond een centraal plein van waaruit iedereen gemakkelijk het paviljoen kan bereiken. Het paviljoen omvat enkele multifunctionele zaaltjes, een goed uitgeruste keuken en logeerkamers. Er is ook een kelder met een stookplaats en persoonlijke bergruimte en er is een gemeenschappelijke wasplaats. Verder ook een gemeenschappelijk atelier met een grote fietsenberging.

De nieuwe woningen worden passief gebouwd en zijn compact. De bestaande gezinswoning wordt verbouwd tot ze zoveel mogelijk energie-neutraal is (BEN)
- Passiefwoningen maken gebruik van natuurlijke energiebronnen.
- Ze zijn de meest efficiënte energiebesparende bouwvorm.
- Ze hebben het voordeel dat de energiekosten heel erg beperkt worden.
De gebruikte bouwmaterialen zijn, ook voor de binnenafwerking, ecologisch, tegelijk duurzaam en niet schadelijk voor de gezondheid.
Er worden lokale/Europese houtsoorten gebruikt.
Waar mogelijk, worden materialen hergebruikt.

Cohousing Eikenberg wenst geen fossiele brandstoffen (= olie, gas , steenkool) te gebruiken; er komt geen gasaansluiting. Dit vanwege de dreigende tekorten aan (betaalbare) fossiele energie in samenhang met de ‘voorzieningszekerheid’.
Dit betekent dat het energiegebruik door fossiele brandstoffen wordt gecompenseerd door ter plekke geproduceerde duurzame energie. Op die manier kunnen de passiefwoningen doorgroeien naar energie+ woningen.
We hebben een hybride elektriciteitsaansluiting want er komen voorzieningen voor toekomstige energieopslag (batterijen).

We baseren ons op de trias energetica, t.t.z. het drietrapsprincipe dat algemeen geaccepteerd wordt in de context van energiezuinig bouwen door:

in eerste instantie de energiebehoefte zo klein mogelijk te maken (= energie besparen)
daarna zelf duurzame energie op te wekken en te benutten
en pas in laatste instantie fossiele brandstoffen te gebruiken, en wel op een zo efficiënt mogelijke manier.

Doordat Cohousing Eikenberg helemaal geen fossiele brandstoffen wil gebruiken ziet de trias energetica-driehoek er uit als op de afbeelding hiernaast.

Biodiversiteit & waterhuishouding
We willen de biodiversiteit zoveel mogelijk bevorderen. Om die reden willen we ook de bebouwde grond compenseren door groendaken en gevelbeplanting.

Er komen maximale opvang en gebruik van hemelwater. Wat we teveel hebben aan regenwater komt in de zwemvijver terecht en daar kan het water op natuurlijke wijze opnieuw infiltreren in de bodem. Op deze manier kunnen we maximaal grondwaterneutraal zijn.
Het afvalwater wordt afgevoerd via het bestaande rioleringssysteem. Het afvalwater zelf zuiveren d.m.v. een rietveld zou te veel kostbare ruimte in beslag nemen.
De (voor de brandweer) noodzakelijke verhardingen worden beperkt en zijn waterdoorlatend.

Zachte mobiliteit
Omwille van energiebesparing en vermindering van de huidige CO2- uitstoot streven we naar zo weinig mogelijk auto's (uitdoof-scenario) en daarvan zoveel mogelijk deelauto’s.
Dit zal worden opgenomen in het huishoudelijk reglement van de VME en in de notariële basisakte.
We voorzien:

fietsenbergplaatsen dicht bij de woningen en een ergonomische fiets herstelplaats
(minstens) een elektrische deelauto, zowel voor de bewoners van Eikenberg als voor de buurt
een staanplaats voor de elektrische deelauto
een laadpaal met zelf opgewekte elektriciteit voor elektrische fietsen en auto’s

Ecologisch leven & delen
We willen onze ecologische voetafdruk verkleinen en elkaar stimuleren om zo ecologisch mogelijk te leven.

Afval wordt beperkt, geselecteerd en zoveel mogelijk ter plaatse verwerkt.
We gebruiken biologisch afbreekbare producten, ook in de individuele units.
De gemeenschappelijke maaltijden zijn vegetarisch en worden bereid met lokale, biologische producten. Indien nodig/mogelijk kiezen we ook voor fair-trade.
We streven ernaar om licht-, stralings- en geluidsvervuiling zoveel mogelijk te beperken.

We proberen het consumentenpatroon om te buigen

door zoveel mogelijk zaken met elkaar te delen en gemeenschappelijk te gebruiken, bvb tuinmateriaal, logeerkamers, een fietsenberging, auto’s, wasmachines enz.
door zoveel mogelijk groepsaankopen te doen.
door te kiezen voor collectieve verwarming met een warmtenet.

Cohousing als samenlevingsvorm voor optimale inclusie

Cohousing Eikenberg draagt de waarden van zorgzaamheid hoog in het vaandel en wenst een inclusieve gemeenschap te vormen.
De maatschappelijke evoluties hebben de visie op zorg veranderd: waar vroeger verwacht werd dat mensen met een beperking zich integreerden, wordt er nu uitgegaan van inclusie. M.a.w. vroeger moesten personen met een zorgvraag zich aanpassen aan de maatschappij, maar nu gaat de beweging uit van de gemeenschap die deze mensen opneemt in het gewone leven.

Exclusie = mensen uitsluiten
Segregatie = mensen afscheiden en actief in een ander subcluster zetten

Segregatie is het tegenovergestelde van integratie.

Integratie : mensen binnen hun subcluster opnemen (bv een wooneenheid met appartementen voor mensen met een beperking in een sociale wijk laten wonen)
Inclusie = mensen betrekken, insluiten, opnemen in de groep en hen een vol- en evenwaardig laten deelnemen aan alle facetten van de samenleving. Inclusie is nauw verbonden met diversiteit en houdt zich bezig met de manier waarop we die diversiteit gestalte geven.

Het inclusieplan ( cfr AAIDD= American Association on Intellectual and Developmental Disabilities *) werkt met vijf concentrische cirkels:we starten bij de persoon met een hulpvraag en eindigen bij de gespecialiseerde professionele ondersteuning.
Cohousing situeert zich samen met familie en vrienden in de derde cirkel.

* In het AAIDD-model staat het functioneren in dagelijkse situaties centraal, niet de beperkingen. Het functioneren wordt bepaald door het spanningsveld tussen de competenties van de persoon (intelligentie en vaardigheden) en de verwachtingen van de omgeving.
Ondersteuning heeft een centrale plaats in dit model: het functioneren kan positief worden beïnvloed door ondersteuning.
Het functioneren wordt ingedeeld in meerdere dimensies die niet specifiek voor mensen met een (verstandelijke) beperking, maar bij alle mensen aan de orde zijn.

Waarden

We vormen met zijn allen de maatschappij en beschouwen diversiteit als een verrijking. Cohousing is een woonvorm die inherent streeft naar een sociale mix.
We zijn ervan overtuigd dat deel uitmaken van de samenleving de meeste kansen biedt op een kwaliteitsvol bestaan waarin je gewaardeerd wordt, respect krijgt, mensen kan ontmoeten en duurzame relaties kan aangaan.
Inclusie is het respect voor iedereen in zijn verscheidenheid en het recht van iedereen om erbij te horen en te participeren. We willen niemand bij voorbaat beperken tot zijn zorgnood. Alle bewoners worden gelijkwaardig behandeld.

Zelfregie
Betrokkenheid en engagement van de bewoners en verantwoordelijkheid van de zorgvragers

Cohousing Eikenberg creëert een omgeving waarin zelfregie wordt gestimuleerd. Zelfregie is het vermogen van mensen om zelf te beslissen en om hun eigen leven vorm te geven.
We werken ook aan de de-institutionalisering door wonen in de maatschappij met passende ondersteuning na te streven.
We kiezen ervoor niet in zee te gaan met een exclusieve externe partner omdat we dan zouden voorbij gaan aan de vrije keuze van assistentie. We verlaten daarbij de oude stelling waar de collectieve voorzieningen bepaalden wat goed was voor personen met een handicap.
Om inclusie in cohousing Eikenberg mogelijk te maken, gaan de mensen met een zorgvraag uit van een goed onderbouwde zorgstructuur en een competent netwerk. Indien nodig doen ze een beroep op professionele ondersteuning. Elk individu beslist zelf door wie en in welke mate hij ondersteund zal worden om zelfstandig wonen mogelijk te maken.
Iedereen draagt zorg voor elkaar en alle bewoners engageren zich om deze zorg te delen, maar het is geenszins de bedoeling om als cohousingproject de professionele zorg te vervangen. De bewoners hebben vooral een nabijheidfunctie: zij moeten niet begeleiden of verzorgen, maar zij creëren een goede interactie tussen alle bewoners en een open communicatie met de ouders/begeleiders enerzijds en met de bewoners met een handicap anderzijds.
Vooral bij psychische problemen en/of afwijzing van aangepaste hulp zal een beroep gedaan worden op professionele instanties.
Waar nodig zal de groep voor een specifieke opdracht een beroep doen op consult van buitenaf, waarbij de nadruk op ondersteuning van de hele groep ligt. We gaan daarvoor op zoek naar de geschikte persoon of organisatie om dat bepaalde aspect te komen toelichten en/of begeleiden.

Participatie

De wederkerigheid tussen alle bewoners is vanzelfsprekend. Iedereen wordt zoveel als mogelijk en volgens eigen capaciteiten betrokken bij gemeenschappelijke activiteiten.
De gemeenschappelijke taken die bij cohousing horen, zullen eveneens opgenomen worden in het zorgplan. Al naargelang de specifieke omstandigheden zullen deze taken uitgevoerd worden door de betrokkene (de bewoner met een hulpvraag), een mantelzorger of door uitbesteding (onder begeleiding van professionele hulpverleners).
Gemeenschappelijke activiteiten van de groep worden zodanig georganiseerd dat fysische of mentale beperkingen geen hindernis vormen tot participatie.
Bij het opstellen van een individueel zorg-ondersteuningsplan kunnen de medebewoners eventueel taken op zich nemen.
Verslagen worden hertaald naar de kinderen en naar mensen met beperking.

Inspraak

We werken aan een inspraakwerkwijze op maat van de volledige groep. Indien nodig, worden redelijke aanpassingen voorzien. We willen luisteren naar externe deskundigen en indien nodig zal er een beroep op hen gedaan worden.
Om iedereen bij het proces te betrekken, kan er een coördinator aangewezen worden; als vertrouwenspersoon vertegenwoordigt hij de personen met een zorgvraag. Hij luistert, vertaalt de noden en begeleidt de inspraak. Hij fungeert als 'stemversterker'.
De betrokkenen (of hun vertrouwenspersonen) formuleren voorstellen voor een optimale infrastructuur aan de architect en andere deskundigen.

Samenhuizen

De bewoners & de buurt
Bij de groepssamenstelling wordt gestreefd naar dezelfde diversiteit als in de maatschappij: er wonen mensen van alle leeftijden en een verschillende achtergrond in verschillende contexten (gezinnen met kinderen, koppels, alleenwonenden); ook mensen met en mensen zonder zorgvragen.

We werken aan een verbonden woongemeenschap waarin respect voor ieders eigenheid en privacy fundamenteel zijn.
Het ruimtelijk ontwerp waarborgt de privacy van elk van de bewoners en bevordert tegelijk de samenhorigheid.

Deze veilige thuisbasis dient ook als uitvalsbasis:

We willen een open gemeenschap zijn die ingebed is in de buurt en deel uitmaakt van de lokale en bredere samenleving.
We betrekken de buurt bij ons project.
We zoeken aansluiting bij verenigingen of organisaties die lokaal actief zijn.

Beheer & organisatie

Cohousingprojecten worden opgericht, bewoond en beheerd door mensen die de visie onderschrijven en zich engageren om deze te realiseren.

De besluitvorming is democratisch en er wordt naar consensus gestreefd. In uitzonderlijke gevallen wordt er gestemd.
Er is een structuur met een Algemene Vergadering (waar de beslissingen genomen worden), een Raad van Bestuur die de lijnen uitzet en de AV voorbereidt, en verschillende werkgroepen die een voorbereidende en adviserende rol spelen.